ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส (Electronic Business)
ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส (Electronic Business) คือกระบวนการดําเนินธุรกิจโดยอาศัยเทคโนโลยีเครือขายที่เรียกวา องคการเครือขายรวม (Internetworked Network) ไมวาจะเปนการ พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic Commerce) การติดตอสื่อสารและ การทํางานรวมกัน หรือแมแตระบบธุรกิจภายในองคกร
การพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic Commerce)
-พาณิชยอิเล็กทรอนิกส คือ การดําเนินธุรกิจ โดยใชสื่ออิเล็กทรอนิกส (ECRC Thailand,1999)
-พาณิชยอิเล็กทรอนิกส คือ การผลิต การกระจาย การตลาด การขาย หรือการขนสงผลิตภัณฑ และบริการโดยใชสื่ออิเล็กทรอนิกส (WTO,1998)
การพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic Commerce)
-พาณิชยอิเล็กทรอนิกส คือ ขบวนการที่ใชวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส เพื่อ ทําธุรกิจที่จะบรรลุเปาหมายขององคกร พาณิชยอิเล็กทรอนิกสใช เทคโนโลยีประเภทตาง ๆ และครอบคลุมรูปแบบทางการเงินทั้งหลาย เชน ธนาคารอิเล็กทรอนิกส, การคาอิเล็กทรอนิกส, อีดีไอหรือการ แลกเปลี่ยนขอมูลอิเล็กทรอนิกส, ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส, โทรสาร, คะ ตะลอกอิเล็กทรอนิกส, การประชุมทางไกล และรูปแบบตาง ๆ ที่เปน ขอมูลระหวางองคกร (ESCAP,1998)
การพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic Commerce)
-พาณิชยอิเล็กทรอนิกส คือ ธุรกรรมทุกรูปแบบที่เกี่ยวของกับกิจกรรม เชิงพาณิชย ทั้งในระดับองคกร และสวนบุคคล บนพื้นฐานของการ ประมวล และการสงขอมูลดิจิทัล ที่มีทั้งขอความ เสียง และภาพ (OECD,1997)
การพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic Commerce)
-พาณิชยอิเล็กทรอนิกส คือ การทําธุรกิจทางอิเล็กทรอนิกส ซึ่งขึ้นอยูกับ การประมวล และการสงขอมูลที่มีขอความ เสียง และภาพ ประเภทของ พาณิชยอิเล็กทรอนิกส รวมถึงการขายสินคา และบริการดวยสื่อ อิเล็กทรอนิกส, การขนสงผลิตภัณฑที่เปนเนื้อหาขอมูลแบบดิจิทัลใน ระบบออนไลน, การโอนเงินแบบอิเล็กทรอนิกส, การจําหนวยหุนทาง อิเล็กทรอนิกส, การประมูล, การออกแบบทางวิศวกรรมรวมกัน, การ จัดซื้อจัดจางของภาครัฐ, การขายตรง, การใหบริการหลังการขาย ทั้งนี้ ใชกับสินคา (เชน สินคาบริโภค, อุปกรณทางการแพทย) และบริการ (เชน บริการขายขอมูล, บริการดานการเงิน, บริการดาน กฎหมาย) รวมทั้งกิจการทั่วไป (เชน สาธารณสุข, การศึกษา, ศูนยการคาเสมือน (Virtual Mall) (European union,1997)
พาณิชยอิเล็กทรอนิกส (Electronic commerce) คือ การทําธุรกรรมผาน สื่ออิเล็กทรอนิกส ในทุกชองทางที่เปนอิเล็กทรอนิกส เชน การซื้อขาย สินคาและบริการ การโฆษณาผานสื่ออิเล็กทรอนิกส ไมวาจะเปน โทรศัพท โทรทัศน วิทยุ หรือแมแตอินเทอรเน็ต เปนตน โดยมี วัตถุประสงคเพื่อลดคาใชจาย และเพิ่มประสิทธิภาพขององคกร โดยการ ลดบทบาทองคประกอบทางธุรกิจลง เชน ทําเลที่ตั้ง อาคารประกอบการ โกดังเก็บสินคา หองแสดงสินคา รวมถึงพนักงานขาย พนักงานแนะนํา สินคา พนักงานตอนรับลูกคา เปนตน จึงลดขอจํากัดของระยะทาง และ เวลาลงได
การประยุกตใช (E-commerce Application)
-การคาปลีกอิเล็กทรอนิกส (E-Retailing)
-การโฆษณาอิเล็กทรอนิกส (E-Advertisement)
-การประมูลอิเล็กทรอนิกส (E-Auctions)
-การบริการอิเล็กทรอนิกส(E-Service)
-รัฐบาลอิเล็กทรอนิกส (E-Government)
-การพาณิชยผานระบบโทรศัพทเคลื่อนที่
(M-Commerce : Mobile Commerce)
โครงสรางพื้นฐาน (E-Commerce Infrastructure)
องคประกอบหลักสําคัญดานเทคโนโลยีพื้นฐาน ที่จะนํามาใชเพื่อการ
พัฒนาระบบพาณิชยอิเล็กทรอนิกส โดยแบงออกเปน 4 สวนไดแก
1. ระบบเครือขาย (Network)
2. ชองทางการติดตอสื่อสาร (Chanel Of
Communication)
3. การจัดรูปแบบและการเผยแพรเนื้อหา
(Format & Content Publishing)
4. การรักษาความปลอดภัย (Security)
การสนับสนุน (E-Commerce Supporting)
สวนของการสนับสนุนจะทําหนาที่ชวยเหลือและสนับสนุนสวยของการ
ประยุกตใชงานใหทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนเสาหลัก
ของบาน ที่ทําหนาที่ค้ําจุนใหหลังคาบานอยางไรก็ตามเสาบานก็ตอง
อาศัยพื้นบาน ในสวนของโครงสรางพื้นฐาน เพื่อที่จะยืนหยัดอยูได
อยางมั่นคงตอไป สําหรับสวนสนับสนุนของ E-Commerce มี
องคประกอบ 5 สวนดวยกันดังตอไปนี้
การสนับสนุน (E-Commerce Supporting)
1. การพัฒนาระบบงาน E-Commerce Application Development
2. การวางแผนกลยุทธ E-Commerce Strategy
3. กฎหมายพาณิชยอิเล็กทรอนิกส E-Commerce Law
4. การจดทะเบียนโดเมนเนม Domain Name Registration
5. การโปรโมทเว็บไซต Website Promotion
The Dimensions of E-Commerce
Business Model of E-Commerce
Brick – and – Mortar Organization
Old-economy organizations (corporations) that perform most
of their business off-line ,selling physical product by means
of physical agent.
Virtual Organization
Organization that conduct their business activities solely
online.
Click – and – Mortar Organization
Organization that conduct some e-commerce activities , but
do their primary business in the physical world.
ประเภทของ E-Commerce
กลุมธุรกิจที่คากําไร (Profits Organization)
1. Business-to-Business (B2B)
2. Business-to-Customer (B2C)
3. Business-to-Business-to-Customer (B2B2C)
4. Customer-to-Customer (C2C)
5. Customer-to-Business (C2B)
6. Mobile Commerce
ประเภทของ E-Commerce
กลุมธุรกิจที่ไมคากําไร (Non-Profit Organization)
1. Intrabusiness (Organization) E-Commerce
2. Business-to-Employee (B2E)
3. Government-to-Citizen (G2C)
4. Collaborative Commerce (C-Commerce)
5. Exchange-to-Exchange (E2E)
6. E-Learning
E-Commerce Business Model
แบบจําลองทางธุรกิจหมายถึง
วิธีการดําเนินการทางธุรกิจที่ชวยสรางรายได อันจะทําให
บริษัทอยูตอไปได นอกจากนี้ยังรวมถึงกิจกรรมที่ชวยสราง
มูลคาเพิ่ม (Value Add) ใหกับสินคาและบริการ
วิธีการที่องคกรคิดคนขึ้นมาเพื่อประยุกตใชทรัพยากรของ
องคกรอยางเต็มที่ อันจะกอใหเกิดผลกําไรสูงสุดและเพิ่มมูลคา
ของสินคาและบริการ
E-Commerce Business Model
ธุรกิจที่หารายไดจากคาสมาชิก
ตัวอยางของธุรกิจที่หารายไดจากคาสมาชิกในการศึกษาไดแก AOL (ธุรกิจ ISP), Wall
Street Journal (หนังสือพิมพ), JobsDB.com (ขอมูลตลาดงาน), และ Business Online
(ขอมูลบริษัท) ธุรกิจในกลุมนี้หลายรายเปนธุรกิจที่ไดกําไรแลวเนื่องจากรายไดจากคา
สมาชิกเปนรายไดที่มีความมั่นคงกวารายไดจากแหลงอื่นเชน รายไดจากการโฆษณา
หรือคานายหนา อยางไรก็ตาม ปจจัยในความสําเร็จของธุรกิจที่จะสามารถหารายไดจาก
คาสมาชิกไดก็คือ การมีสารสนเทศหรือบริการที่มีคุณภาพที่ดี พอที่จะทําใหลูกคายอม
จายคาสมาชิกดังกลาว เชน ตองมีสารสนเทศที่แตกตางจากผูประกอบการรายอื่น (Wall
Street Journal หรือ Business Online) หรือใชกลยุทธทางการตลาดในการรักษาฐาน
ลูกคาไว เชน AOL รักษาฐานลูกคาของตนดวยหมายเลขอีเมลหรือหมายเลข ICQ ซึ่ง
ลูกคาที่ใชบริการไปแลวระยะหนึ่งไมตองการเปลี่ยนแปลง ธุรกิจที่มีรายไดจากสมาชิกยัง
สามารถใชฐานลูกคาของตนที่มีอยูขยายตอ ไปยังธุรกิจตอเนื่องอื่นๆ เชน AOL ใชฐาน
สมาชิกของตนในการหารายไดจากการโฆษณาออนไลน และธุรกิจคาปลีก
ธุรกิจโครงสรางพื้นฐาน
ธุรกิจโครงสรางพื้นฐานเปนธุรกิจ E-Commerce ที่ใหบริการแกธุรกิจ ECommerce
อื่น ตัวอยางของธุรกิจพื้นฐานในการศึกษา ไดแก Consonus
(ธุรกิจศูนยขอมูล และ ASP), Pay Pal (ธุรกิจชําระเงินออนไลน), Verisign
(ธุรกิจออกใบรับรองดิจิตัล), BBBOnline (ธุรกิจรับรองการประกอบธุรกิจที่
ไดมาตรฐาน), Siamguru (บริการเสิรชเอนจิ้น), และ FedEx (บริการจัดสง
พัสดุ) ปจจัยในความสําเร็จของธุรกิจในกลุมนี้จะขึ้นอยูกับการขยายตัวของ
ตลาด E-Commerce โดยรวม กลาวคือ หากเศรษฐกิจ อยูในชวงขยายตัว
และมีผูประกอบการ E-Commerce มาก รายไดของธุรกิจเหลานี้ก็จะเพิ่มขึ้น
ดังนั้น หากเรามองวาธุรกิจ E-Commerce มีแนวโนมที่จะขยายตัวอยาง
ตอเนื่องในระยะยาว ธุรกิจโครงสรางพื้นฐานที่สามารถสรางความแตกตาง
จากคูแขงได ก็จะมีแนวโนมที่จะเติบโต และนาจะทํากําไรไดในระยะยาว
ธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกส
ธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกสเปนรูปแบบของธุรกิจ E-Commerce ซึ่งเปนที่รูจักกันดีที่สุด
เมื่อกลาวถึงธุรกิจ E-Commerce คนทั่วไป จึงมักจะนึกถึงธุรกิจในกลุมนี้ ตัวอยางของ
ธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกส (Online Retailer) ในกรณีศึกษาไดแก Amazon (หนังสือ),
7dream (ของชํา), EthioGift (ของขวัญวันเทศกาลของเอธิโอเปย), 1-800-Flowers
(ดอกไม), Webvan (ของชํา), Tony Stone Image (รูปภาพ), และ Thaigem (อัญมณี)
รายไดหลักของธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกสมาจากการจําหนายสินคา ในชวงแรกผู
ประกอบธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกส มักคาดหวังวา การประกอบการโดยไมตองมีรานคา
ทางกายภาพจะชวยใหตนมีตนทุนที่ต่ํา และสามารถขายสินคาใหแก ลูกคาในราคาที่ต่ํา
กวาคูแขงได อยางไรก็ตาม ในชวงเวลาตอมาเราจะพบวา ปจจัยในความสําเร็จของโมเดล
ทางธุรกิจดังกลาวมักจะขึ้นอยูกับความสามารถในการจัดการสงสินคาและใหบริการหลัง
การขายใหแกลูกคา เราจึงพบวาธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกส ซึ่งไมมีรานคาทางกายภาพ
มีแนวโนมที่จะตองสราง รานคาหรือคลังสินคาขึ้นดวยจนกลายเปนธุรกิจที่เรียกวา Clickand-Mortar
หรืออาจใชวิธีการสรางพันธมิตรทางธุรกิจกับรานคาปลีกแบบเดิม
ธุรกิจคาปลีกอิเล็กทรอนิกส ตัวอยางของธุรกิจที่เรียกวา Click-and-Mortar ไดแกการที่
Amazon ไดลงทุนสรางคลังสินคาและพยายามทําความตกลงเปนพันธมิตร
กับ Walmart ซึ่งเปนรานคาปลีกที่มีชองทางจัดจําหนาย ในขณะเดียวกัน
เรายังเห็นแนวโนมของการที่รานคาปลีกแบบเดิมเชน 7-Eleven หันมา
ประกอบธุรกิจออนไลนดวย ดังตัวอยางของ 7dream ซึ่งเปนการใช
ประโยชนจากการมีรานคาทางกายภาพ และการทําธุรกิจออนไลน รวมกัน
ธุรกิจที่หารายไดจากโฆษณา ในชวงหลังธุรกิจ E-Commerce ที่หวังหารายไดจากการโฆษณาซบเซาลงไปมาก เนื่องจากการเขาสูตลาดดังกลาวทําไดงาย ทําใหจํานวนพื้นที่โฆษณาเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว ซึ่งมีผลทําใหเกิดการแขงขันอยางรุนแรง และมีผลกระทบตอรายไดของผูประกอบการ แทบทุกราย นอกจากนี้ การจัดทําเว็บไซตที่มีเนื้อหาดึงดูดใหผูใชเขามาใชตองอาศัยการ ลงทุนสูง และจําเปนตองทําการตลาดและการประชาสัมพันธผาน สื่อตางๆมาก ปจจัยใน ความสําเร็จของธุรกิจในกลุมนี้จึงไดแกการสรางจุดเดนที่แตกตางจากธุรกิจในแนว เดียวกัน ในขณะที่สามารถควบคุมตนทุนได ตัวอยางของธุรกิจที่หารายไดจากคาโฆษณา ที่ยังคงสามารถทํากําไรได คือ Yahoo! ซึ่งเปนเว็บทา (Portal Site) ที่มีชื่อเสียงมานาน และมี ตนทุนในการสรางเนื้อหานอย เนื่องจากใชวิธีการเชื่อมโยงไปยังเนื้อหาของผูอื่น นอกจากนี้ยังมีอีกตัวอยางหนึ่งที่นาสนใจ คือ GreaterGood ซึ่งเปนตัวอยางของธุรกิจที่ หารายไดจากการแนะนําลูกคาใหแกเว็บไซตอื่นๆ ซึ่งคลายกับการหารายไดจากคา โฆษณา
บริการรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส ตัวอยางของบริการรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส (E-Government) ในกรณีศึกษา ไดแก MERX (การใหขอมูลการประกวดราคาของโครงการรัฐ), Buyers.Gov (การจัดซื้อจัดจางของรัฐ) และ eCitizen (การใหบริการของรัฐแกประชาชน) บริการในกลุมนี้มักมีจุดประสงคเพื่อ อํานวยความสะดวกใหแกประชาชนและธุรกิจในการติดตอกับภาครัฐ (eCitizen) เพิ่ม ความโปรงใสในการดําเนินงาน (MERX) เพิ่มประสิทธิภาพ และลดคาใชจายในการ ดําเนินการของภาครัฐ (Buyers.Gov) เปนตน ปจจัยในความสําเร็จของบริการรัฐบาล อิเล็กทรอนิกสคือการศึกษาความตองการของประชาชนหรือผูใชบริการ แลวออกแบบ ระบบใหมีความสอดคลองกับความตองการนั้น นอกจากนี้ ปจจัยที่สําคัญอีกประการหนึ่ง ตอความสําเร็จของบริการรัฐบาลอิเล็กทรอนิกสคือ การกําหนด มาตรฐานของขอมูลและ โปรแกรมประยุกตของบริการตางๆ ที่ตองทํางานรวมกันใหมีความสอดคลองกันเชน ใน กรณีของ eCitizen ซึ่งสามารถ ทําใหเกิดบริการแบบจุดเดียวเบ็ดเสร็จ (Single Stop Service) www.themegallery.com Com
ธุรกิจตลาดประมูลออนไลน ธุรกิจในกลุมนี้มีรูปแบบการหารายไดทั้งในแบบ B2C ซึ่งหารายไดจากการจําหนายสินคา สวนเกินของบริษัทโดยไมเกิดความขัดแยงกับชองทางเดิม นอกจากนี้ตลาดประมูล ออนไลนยังชวยใหธุรกิจสามารถหาราคาที่เหมาะสมของสินคา ตัวอยางของธุรกิจตลาด ประมูลออนไลน แบบ B2C ในกรณีศึกษาไดแก Egghead (สินคาอิเล็กทรอนิกส) และ Priceline (สินคาทองเที่ยว) เปนตน รูปแบบธุรกิจตลาดประมูลออนไลนอีกประเภทหนึ่ง คือแบบ C2C ธุรกิจในกลุมนี้จะหารายไดจากคานายหนาในการใหบริการตลาดประมูลซึ่ง ชวยจับคูผูซื้อและผูขายเขาดวยกัน ตัวอยางของธุรกิจตลาดประมูลดังกลาวนี้คือ Ebay ซึ่งเปนตลาดประมูลออนไลนที่มีชื่อเสียง และมีผลประกอบการที่ไดกําไรตั้งแตป 1996 ปจจัยในความสําเร็จของธุรกิจประมูลแบบ B2C คือความสามารถในการหาสินคาที่มี คุณภาพดีแตมีตนทุนต่ํามาประมูลขาย ซึ่งจําเปน ตองอาศัยการมีพันธมิตรรายใหญที่มี สินคาเหลือจํานวนมาก สวนปจจัยในความสําเร็จของธุรกิจประมูลแบบ C2C คือ ความสามารถในการสรางความภักดีของลูกคาและปองกันการฉอโกงระหวางผูซื้อและ ผูขาย
ธุรกิจตลาดกลางอิเล็กทรอนิกส ตัวอยางของธุรกิจตลาดกลางอิเล็กทรอนิกส (E-Marketplace) ในกรณีศึกษาไดแก PaperExchange (กระดาษ), FoodMarketExchange (อาหาร), DoubleClick (แบนเนอร ในอินเทอรเน็ต), Half.com (สินคาใชแลว), และ Translogistica (ขนสงทางบก) ธุรกิจใน กลุมนี้จะหารายไดจากคานายหนาในการใหบริการตลาดกลางซึ่งชวยจับคูผูซื้อและผูขาย เขาดวยกัน ในชวงแรกธุรกิจตลาดกลางมักดําเนินการโดยผูบริหารตลาดที่เปนอิสระจาก ผูซื้อหรือผูขาย (Independent Market Maker) อยางไรก็ตามตอมาพบวา ผูบริหารตลาด อิสระมักไมสามารถชักชวนผูซื้อหรือผูขายใหเขารวมในตลาดจนมีจํานวนที่มากพอได ในชวงหลังเราจึงเริ่มเห็นผูประกอบการรายใหญ หรือกลุมของผูประกอบการรายใหญที่ รวมตัวกันในลักษณะของ consortium เปนแกนกลางในการบริหารตลาดกลางเอง โดย ชักชวนใหซัพพลายเออรและลูกคาของตนเขารวมในตลาด ปจจัยในความสําเร็จของ ตลาดกลางอิเล็กทรอนิกสคือ ความสามารถในการดึงดูดผูซื้อและผูขายจํานวนมากใหมา เขารวมในตลาดทําใหตลาดมีสภาพคลอง (liquidity) มากพอ ซึ่งจําเปนตองอาศัยการมี ความสัมพันธกับกลุมผูซื้อ หรือผูขายแลวแตกรณี
ธุรกิจที่ใช E-Commerce ในการเพิ่ม Productivity รูปแบบในการใช E-Commerce ในการเพิ่ม productivity ที่มีประสิทธิผลมากที่สุดมัก ไดแก การบริหารซัพพลายเชน (Supply Chain Management) และการใหบริหารลูกคา สัมพันธ (Customer Relationship Management) ตัวอยางของการบริหารซัพพลายเชน ในกรณีศึกษาไดแก Dell (คอมพิวเตอรสวนบุคคล), Boeing (เครื่องบิน), TESCO (ของ ชํา), W.W.Grainger (สินคา MRO), และ GMBuyPower (ยานยนต) ระบบบริหารซัพ พลายเชนดังกลาวมักจะชวยลดตนทุนในการติดตอกับซัพพลายเออรลดตนทุนการ บริหารคลังสินคา (Inventory) เนื่องจากการแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางผูผลิตและซัพ พลายเออรจะชวยใหสามารถคาดการยอดขายไดดีขึ้น ตลอดจนลดเวลาในการสงมอบ สินคาใหลูกคา
ธุรกิจที่ใช E-Commerce ในการเพิ่ม Productivity (ตอ) สวนตัว อยางของการบริหารลูกคาสัมพันธที่นําเสนอในการศึกษาไดแก CISCO(อุปกรณ โทรคมนาคม) Southern Airlines (สายการบิน) Wells Fargo (ธนาคาร), GE Appliance (ศูนยบริการลูกคา), DaimlerChrysler (ยานยนต), The Value System (เทคโนโลยี สารสนเทศ) และ Cement Thai Online (อุปกรณกอสราง) ระบบบริการลูกคาสัมพันธที่ดี จะชวยใหธุรกิจเหลานี้สามารถใหบริการลูกคาโดยมีตนทุนที่ลดลงจากการลดพนักงาน หรือสํานักงานทางกายภาพ ในขณะที่สามารถเพิ่มหรือรักษาระดับความพึงพอใจของ ลูกคาไดการเพิ่มผลิตภาพของธุรกิจจากการนําเอาระบบ E-Commerce มาใชในทั้งสอง ลักษณะดังกลาวจะชวยใหธุรกิจมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มขึ้น อยางไรก็ตาม การ เพิ่มผลิตภาพของธุรกิจจาก E-Commerce จะไมสามารถเกิดขึ้นไดหากธุรกิจไมมีระบบ ภายใน (Back Office) ที่พรอม ซึ่งถือเปนปจจัยในความสําเร็จที่สําคัญที่สุดประการหนึ่ง
ขอดีและขอเสียของ E-Commerce
ขอดี
1.สามารถเปดดําเนินการไดตลอด 24 ชั่วโมง
2.สามารถดําเนินการคาขายไดอยางอิสระทั่วโลก
3.ใชตนทุนในการลงทุนต่ํา
4.ไมตองเสียคาเดินทางในระหวางการดําเนินการ
5.งายตอการประชาสัมพันธ และยังสามารถประชาสัมพันธในครั้งเดียว แตไปไดทั่วโลก
6.สามารถเขาถึงลูกคาที่ใชบริการอินเทอรเนตไดงาย
7.ประหยัดคาใชจายและเวลาสําหรับผูซื้อและผูขาย
8.ไมจําเปนตองเปดเปนรานขายสินคาจริงๆ
ขอเสีย
1.ตองมีระบบการรักษาความปลอดภัยของระบบที่มีประสิทธิภาพ
2.ไมสามารถเขาถึงลูกคาที่ไมไดใชบริการอินเทอรเนตได
3.ขาดความเชื่อมั่นในเรื่องการชําระเงินผานทางบัตรเครดิต
4.ขาดกฎหมายรองรับในเรื่องการดําเนินการธุรกิจขายสินคาแบบ ออนไลน
5.การดําเนินการทางดานภาษียังไมชัดเจน ขอดีและขอเสียของ E-Commerce สาขาคอมพิวเตอรธุรกิจ คณะวิทยาการจั
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น